Publikacja wyboru z Filokalii

Spektrum polskojęzycznej literatury patrystycznej dotyczącej tradycji Ojców Pustyni i innych mistrzów życia duchowego zostało powiększone o dwa dzieła, których autorami są współtwórcy Filokalii (Dobrotolubija), czyli antologii tekstów o modlitwie i ascezie w tradycji wschodniej. Nowy wolumin ukazał się w serii „Teksty z Filokalii” i nosi tytuł Pseudo-Antoni Wielki, Izajasz Anachoreta.

Pseudo-Antoni (IV w.) to pisarz bliżej nieznany, podający się za św. Antoniego Wielkiego, przypuszczalnie jednak jego tekst stanowi odpowiednio przekształcony traktat stoicki, który próbowano rozpowszechnić jako pismo chrześcijańskie. Niewątpliwie cenne dzieło anonimowego filozofa porusza temat opatrzności, umysłu, rozumu, przeciwstawienia duszy rozumnej i nierozumnej, cnoty i praktyki ascetycznej.

Izajasz Anachoreta (V w.) z kolei to spadkobierca Ojców Pustyni. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób należy chronić i oczyszczać swój umysł, jaka jest rola gniewu, sumienia, wewnętrznej modlitwy. Izajasz proponuje podjęcie dzieła czujności (nepsis), straży serca, która stanie się w biegiem czasu istotnym elementem nauki o modlitwie Jezusowej.

Publikacja woluminu stanowi pierwszy owoc szeroko zakrojonych prac nad wydaniem pierwszego polskiego tłumaczenia całej Filokalii, czyli antologii tekstów poświęconych modlitwie, życiu wewnętrznemu i ascezie, obejmującej okres od starożytności chrześcijańskiej (IV w.) aż po schyłek bizantyjskiego średniowiecza (XV w.), zebranych i zredagowanych w XVIII w. przez dwóch Greków – św. Nikodema Hagiorytę, mnicha, oraz św. Maksyma z Koryntu, biskupa. Ich praca spotkała się z gorącym przyjęciem wśród prawosławnych chrześcijan, z czasem ukazując się w kolejnych tłumaczeniach na język cerkiewno-słowiański (1793 r.), rosyjski (1857 r.), a także rumuński, angielski, francuski oraz fiński.

Projekt „Filokalia” to przedsięwzięcie unikatowe w skali polskojęzycznej literatury teologicznej. Wydawnictwo Tyniec, po latach promowania duchowości chrześcijańskiego Wschodu przez swoje liczne publikacje, podjęło się dzieła całościowego przekładu Filokalii, mając nadzieję, że projekt ten będzie źródłem wsparcia i duchowego pokrzepienia dla tych, którzy pragną się modlić.

Zamieścił: Andrzej Charyło